Οι δημόσιες επενδύσεις επηρεάζουν βαθύτατα τη ζωή όλων των πολιτών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η συνετή ή μη συνετή κατανομή αυτών των πόρων δεν αφορά μόνο τα διοικητικά όργανα που έχουν λάβει ιστορικά αυτές τις αποφάσεις, αλλά κυρίως τις ποικίλες κοινότητες των ευρωπαίων πολιτών που είναι οι τελικοί αποδέκτες αυτών των πόρων. Είναι υψίστης σημασίας να καλλιεργήσουν οι Ευρωπαίοι πολίτες μια βαθιά επίγνωση του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιούνται αυτά τα κονδύλια, με στόχο τη διασφάλιση της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της υλοποίησης δημόσιων πολιτικών που εξυπηρετούν πραγματικά τις ανάγκες τους.

Τα τελευταία χρόνια, η Ευρώπη έχει γίνει μάρτυρας της εμφάνισης καινοτόμων μεθόδων, πρακτικών και εργαλείων που αποσκοπούν στην παρακολούθηση, τον έλεγχο και την αξιολόγηση της κατανομής και της χρήσης των δημόσιων πόρων από το επίπεδο της βάσης. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως “παρακολούθηση των δημόσιων πολιτικών από τους πολίτες”. Η αστική παρακολούθηση αντιπροσωπεύει μια πρακτική που έχει τις ρίζες της σε διάφορες πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίες προσπάθησαν να εμπλέξουν ενεργά τους πολίτες στην εποπτεία των δημόσιων επενδύσεων. Ο όρος “αστική” διακρίνει αυτή τη μορφή παρακολούθησης από τη διοικητική εποπτεία, χωρίς να έχει την πρόθεση να την αντικαταστήσει. Αντίθετα, τονίζει τον συμμετοχικό χαρακτήρα αυτών των δραστηριοτήτων, υπογραμμίζοντας την επιτακτική ανάγκη της ενεργού συμμετοχής των πολιτών στη δημόσια πολιτική για την παρακολούθηση της προόδου και την επαλήθευση της αποτελεσματικότητας των επιμέρους έργων και προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από δημόσιους πόρους. Επιπλέον, η παρακολούθηση από τους πολίτες ενθαρρύνει τη συλλογή υποδείξεων, ιδεών και προτάσεων, οι οποίες μπορούν να συζητηθούν με τις αρμόδιες διοικήσεις για τη βελτίωση της ποιότητας και του αντίκτυπου των δημόσιων δαπανών.

Οι πρωταρχικοί στόχοι του εργαλείου παρακολούθησης των πολιτών CivicGreen είναι οι εξής:

Ανάπτυξη ικανοτήτων για συμμετοχική αξιολόγηση

Το CivicGreen Civic Monitoring Tool επιδιώκει να παρέχει στις τοπικές κοινότητες και στους τελικούς αποδέκτες των δημόσιων παρεμβάσεων αποτελεσματικές μεθόδους και εργαλεία για να συμμετέχουν ενεργά στην αξιολόγηση των δημόσιων πολιτικών. Μέσω αυτού του στόχου, ενθαρρύνει τους πολίτες να γίνουν ενημερωμένοι και εμπλεκόμενοι φορείς στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Προσφέροντας δομημένα πλαίσια αξιολόγησης και προσβάσιμα εργαλεία ανάλυσης δεδομένων, δίνει τη δυνατότητα στα άτομα και τις κοινότητες να εξετάζουν διεξοδικά τη χρήση των δημόσιων πόρων, διασφαλίζοντας ότι οι πόροι αυτοί ευθυγραμμίζονται με τις συγκεκριμένες ανάγκες και προσδοκίες τους.

Να προσφέρει υποστήριξη στην ανάλυση δημόσιας πολιτικής

Το CivicGreen Civic Monitoring Tool υποστηρίζει την ανάλυση της δημόσιας πολιτικής, εξοπλίζει τους πολίτες για να περιηγηθούν στην πολυπλοκότητα των κυβερνητικών πρωτοβουλιών. Διευκολύνει την κριτική κατανόηση των δημόσιων πολιτικών, η οποία οδηγεί σε καλύτερη ερμηνεία των δεδομένων που έχουν στη διάθεσή τους οι πολίτες και τους επιτρέπει έτσι να συμβάλλουν τεκμηριωμένα στη διαδικασία χάραξης πολιτικής.

Διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ κυβερνήσεων και πολιτών

Το CivicGreen Civic Monitoring Tool δεν αποσκοπεί στη δημιουργία μιας ανταγωνιστικής σχέσης μεταξύ των πολιτών και της κυβέρνησης, αλλά στην προώθηση της συνεργασίας. Λειτουργεί ως γέφυρα μεταξύ κυβερνήσεων και πολιτών, προωθώντας τη συμπαραγωγή και τη συν-αξιολόγηση υπηρεσιών και πολιτικών και ενθαρρύνοντας την αίσθηση της κοινής ευθύνης, καθώς τόσο οι πολίτες όσο και οι αρχές εργάζονται από κοινού για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της ανταπόκρισης των δημόσιων πολιτικών. Δημιουργεί διαύλους για ανοικτή και εποικοδομητική επικοινωνία, διασφαλίζοντας ότι τα συμφέροντα και οι ανησυχίες των πολιτών λαμβάνονται υπόψη στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Δημιουργία τεκμηριωμένων προτάσεων για τη βελτίωση της πολιτικής

Το CivicGreen Civic Monitoring Tool συμβάλλει στη δημιουργία πολύτιμων πληροφοριών σχετικά με τον πραγματικό αντίκτυπο των κυβερνητικών πρωτοβουλιών. Αυτή η διορατικότητα, υποστηριζόμενη από δεδομένα και ανατροφοδότηση από την κοινότητα, μπορεί να αποτελέσει καταλύτη για βελτιώσεις της πολιτικής, οδηγώντας σε αποτελεσματικότερη κατανομή των πόρων και των υπηρεσιών που εξυπηρετούν καλύτερα τις ανάγκες των τοπικών κοινοτήτων.

Συνοψίζοντας, το εργαλείο παρακολούθησης των πολιτών CivicGreen χρησιμεύει ως ανεκτίμητος καταλύτης για την ενίσχυση της συμμετοχικής δημοκρατίας και διακυβέρνησης σε ολόκληρη την Ευρώπη. Δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να συμμετέχουν ενεργά στην εποπτεία των δημόσιων πολιτικών, επιτρέποντάς τους να συμβάλλουν στην ανάπτυξη και τη βελτίωση των κυβερνητικών πρωτοβουλιών. Αποτελεί παράδειγμα μιας σύγχρονης προσέγγισης για την παρακολούθηση των πολιτών, ευθυγραμμιζόμενη με τις αρχές της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της ενεργού συμμετοχής των πολιτών στη δημοκρατική διαδικασία.

Για να αποκτήσουμε μια πιο ολοκληρωμένη κατανόηση της παρακολούθησης των πολιτών στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, είναι ζωτικής σημασίας να αναφερθούμε σε ορισμένους ορισμούς της παρακολούθησης των πολιτών που παρέχουν πληροφορίες για το εννοιολογικό της πλαίσιο και τον εξελισσόμενο ρόλο της στην ευρωπαϊκή διακυβέρνηση.

Σύμφωνα με την Ευρωπαία πολιτική επιστήμονα Anna Müller, η παρακολούθηση των πολιτών μπορεί να οριστεί ως “μια δυναμική και συμμετοχική διαδικασία κατά την οποία οι πολίτες, είτε ατομικά είτε συλλογικά, συμμετέχουν ενεργά στον έλεγχο των δημόσιων πολιτικών, με πρωταρχικό στόχο να διασφαλιστεί ότι η κατανομή και η δαπάνη των δημόσιων πόρων ευθυγραμμίζονται με τα συμφέροντα και τις ανάγκες της ευρύτερης κοινωνίας. Η διαδικασία αυτή ενισχύει το αίσθημα της κοινής ευθύνης για την ορθή χρήση των δημόσιων πόρων, ενδυναμώνοντας τους δεσμούς μεταξύ των πολιτών και των κυβερνητικών τους οργάνων”.

Στο European Journal of Public Administration, ο καθηγητής Roberto Moretti προσφέρει μια πιο θεσμική προοπτική, αναφέροντας ότι η παρακολούθηση από τους πολίτες είναι “μια πολύπλευρη και εξελισσόμενη προσέγγιση για την εποπτεία της δημόσιας πολιτικής, η οποία περιλαμβάνει όχι μόνο την πράξη των πολιτών να παρακολουθούν τις δημόσιες επενδύσεις, αλλά και τη δημιουργία διαύλων για συνεχή ανατροφοδότηση και επικοινωνία μεταξύ των πολιτών και των κυβερνητικών αρχών. Η προσέγγιση αυτή δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να εκφράζουν τις ανησυχίες τους, να παρέχουν ανατροφοδότηση και να συμμετέχουν ενεργά στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων”.

Η διάσημη Ευρωπαία οικονομολόγος Isabelle Dubois παρέχει μια οικονομική ματιά στην παρακολούθηση των πολιτών: “Η παρακολούθηση των πολιτών στην Ευρώπη μπορεί να θεωρηθεί ως ένας πολύτιμος μηχανισμός για την προώθηση της οικονομικής αποτελεσματικότητας και την πρόληψη της κακής κατανομής των δημόσιων πόρων. Αποτελεί έναν μηχανισμό μέσω του οποίου οι πολίτες, συμμετέχοντας ενεργά στην παρακολούθηση των δημόσιων επενδύσεων, συμβάλλουν στη διατήρηση μιας πιο ανταγωνιστικής και ευημερούσας ευρωπαϊκής οικονομίας, μειώνοντας τη σπατάλη, βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα των δημόσιων πολιτικών και βελτιώνοντας την ποιότητα των δημόσιων υπηρεσιών”.

Οι προοπτικές αυτές αναδεικνύουν συλλογικά την πολύπλευρη φύση της παρακολούθησης των πολιτών, τονίζοντας τη συμμετοχική της ουσία, τη δυνατότητά της να ενισχύσει τη σχέση μεταξύ πολιτών και θεσμικών οργάνων και το ρόλο της στην προώθηση της οικονομικής αποτελεσματικότητας στο ευρωπαϊκό πλαίσιο.